Marian Michał Weryński

Wojsko i służby mundurowe

Marian Michał Weryński, urodzony 8 września 1892 roku w Mielcu, to postać, która wywarła znaczący wpływ na historię Wojska Polskiego. Zmarł 14 maja 1949 roku w Gdańsku Wrzeszczu, pozostawiając po sobie pamięć jako major audytor.

Jego życie i kariera wojskowa są ważnymi elementami polskiej historii, a ich badanie przynosi cenne informacje na temat struktury oraz organizacji Wojska Polskiego w tamtych czasach.

Życiorys

Marian Michał Weryński przyszedł na świat 8 września 1892 roku w Mielcu, który wówczas pełnił rolę powiatowego miasta Królestwa Galicji i Lodomerii. Pochodził z rodziny Aleksandra, dozorcy telegrafu, oraz Marii (Marianny) z Lubasków. Był starszym bratem pułkownika Kazimierza Antoniego. 26 czerwca 1920 roku w Lwowie ożenił się z Filipiną Kornelią Terlecką, z którą doczekał się dwojga dzieci: Krystyny i Leszka.

W 1913 roku zdał maturę w c. i k. Gimnazjum w Mielcu. Już w czasach szkolnych angażował się w działalność niepodległościową, a także był członkiem drużyny piłki nożnej „Pogoń Mielec”, która była pierwszą i przez długi czas jedyną sekcją w klubie sportowym „Gryf Mielec”. Drużyna ta powstała w 1909 roku i zorganizował ją wraz z kolegami: Janem Gesingiem i Maksymilianem Węgrzynkiem.

W 1914 roku został powołany do cesarskiej i królewskiej Armii, gdzie służył w 7 pułku piechoty. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Jako porucznik brał udział w obronie Lwowa na III odcinku, zwanym Szkołą Konarskiego, będącym pod bezpośrednią komendą Naczelnej Komendy. Podczas swojej służby odpowiadał z rozkazu kapitana Antoniego Kamińskiego za magazyny broni oraz warsztaty.

Studia prawnicze rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale tytuł naukowy magistra praw zdobył na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego po zakończeniu I wojny światowej. Został wcielony do 6 Dywizjonu Żandarmerii Wojskowej we Lwowie, gdzie od 17 marca 1920 roku dowodził plutonem. 21 czerwca 1920 roku, jako kapitan, został przeniesiony do korpusu oficerów żandarmerii w stopniu rotmistrza i brał udział w walkach na froncie bolszewickim.

Od 1922 roku wzmacniał 1 dywizjon żandarmerii w Warszawie. W maju 1923 roku objął dowodzenie 1 plutonem, a w 1924 roku został wyznaczony na instruktora w szwadronie zapasowym. Z kolei 1 września 1924 roku został odkomenderowany do Centralnej Szkoły Żandarmerii na okres 8 tygodni. W czasie przewrotu majowego między 12 a 15 maja 1926 roku opowiedział się po stronie marszałka Józefa Piłsudskiego, wyróżniając się swoją aktywnością, m.in. w obronie Pałacu Mostowskich, siedziby Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I.

W 1926 roku objął dowodzenie nad 5 plutonem 1 dywizjonu żandarmerii, a od 1928 roku pełnił rolę kwatermistrza tego dywizjonu. 23 grudnia 1929 roku powołano go na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 1 dywizjonu żandarmerii w Warszawie, po czym przekazał obowiązki kwatermistrza kapitanowi Jakubowi Zapale. Na majora awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku, zajmując 2. lokatę w korpusie oficerów żandarmerii. Po awansie na majora, został zatwierdzony na stanowisku zastępcy dowódcy dywizjonu. 9 grudnia 1932 roku przydzielono go do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie na dziewięć miesięcy praktyki sądowej, zachowując dotychczasowy dodatek służbowy. 26 stycznia 1934 roku ogłoszono jego przeniesienie z korpusu oficerów żandarmerii do korpusu oficerów sądowych z datą starszeństwa 1 stycznia 1931 roku oraz 4,4 lokatą, równocześnie mianując go sędzią śledczym w wojskowych sądach oraz wyznaczając na sędziego śledczego w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr I w Warszawie.

25 maja 1935 roku powierzono mu stanowisko sędziego orzekającego w wojskowych sądach okręgowych, a 31 sierpnia 1935 roku nastąpiło jego przeniesienie z Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr II w Lublinie na to samo stanowisko. 1 stycznia 1937 roku jego status zmienił się, przeniesiono go z korpusu oficerów sądowych do korpusu oficerów audytorów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił rolę szefa sądu polowego nr 27, zmobilizowanego przez dowództwo 27 Dywizji Piechoty w Kowlu. Do jego kompetencji należało rozpatrywanie spraw związanych z dezercją, dywersją oraz niedopełnieniem obowiązków służbowych. Po rozbiciu dywizji przez nieprzyjaciela w bitwie nad Bzurą znalazł się w niewoli niemieckiej, przebywając w Oflagu II A Prenzlau, Oflagu IV A Hohnstein i Oflagu II E Neubrandenburg.

Do kraju powrócił prawdopodobnie w lutym 1946 roku. Zmarł 14 maja 1949 roku w Gdańsku Wrzeszczu, a jego ostatnim miejscem spoczynku był cmentarz katolicki w Sopocie (kwatera B4-F-12).

Ordery i odznaczenia

Marian Michał Weryński został uhonorowany wieloma odznaczeniami za swoje zasługi i wkład. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najbardziej znaczących wyróżnień:

  • srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928,
  • medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Przypisy

  1. Strona główna [online], www.straty.pl [dostęp 05.12.2018 r.]
  2. Skrzypczak J., Rok 1920. Mielczanie w wojnie polsko-bolszewickiej, Mielec 2010, s. 70.
  3. Witek, J., Madej W., 100 lat Mieleckiego Klubu Sportowego Gryf na tle historii mieleckiego sportu: 1909-2009, Mielec 2010, s. 78.
  4. Edward Jaroszuk, Żandarmeria wojskowa w latach 1921–1939, Kraków 2009, s. 331.
  5. Skrzypczak Jerzy, Na drodze do wolności. Mielczanie w walce o niepodległość Polski 1907–1918, Mielec 2008, s. 481.
  6. Jerzy Nazarewicz, Działalność sądów wojennych w wojnie obronnej Polski 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny nr 1 (87) z 1979 roku, s. 107.
  7. Sławiński S., Od Borów Tucholskich do Kampinosu, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977, s. 298.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 114.
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 48.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
  11. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 435.
  12. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 379.
  13. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 88 z 30 sierpnia 1924 roku, s. 499.
  14. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 28 z 16 lipca 1920 roku, poz. 1161.
  15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 48 z 3 listopada 1926 roku, s. 396.
  16. Kamiński A., Relacja o wypadkach lwowskich w listopadzie 1918 r., [w:] Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników, Warszawa 1991, T. 1, s. 273.
  17. Łukomski G., Partacz Cz., Polak B., Wojna polsko-ukraińska 1918–1919. Działania bojowe-aspekty polityczne-kalendarium, Koszalin-Warszawa 1994, s. 253.
  18. Jan Suliński, Oficerowie żandarmerii II RP, s. 140.
  19. Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 288, 791.
  20. Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 667, 675.
  21. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  22. Sprawozdanie dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Mielcu za rok szkolny 1912/1913, Mielec 1913, s. 84.
  23. a b c Encyklopedia miasta Mielca, red. Józef Witek, 2014, tom 4, s. 191.

Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":

Stanisław Działowski | Tadeusz Hoszard | Jan Ciołkosz | Teodor Skwirczyński | Józef Droba

Oceń: Marian Michał Weryński

★★★★★
Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:8