Jan Weryński

Polityka i administracja

Jan Weryński, znany również pod pseudonimami „Oset” oraz „Stanisław Fałęcki”, to postać, która znacząco wpisała się w polską historię. Urodził się 6 lutego 1897 roku w Mielcu, a jego życie zakończyło się tragicznie w 1940 roku.

Był nie tylko działaczem niepodległościowym, lecz także żołnierzem zarówno w Legionach, jak i w Wojska Polskiego. Jego zaangażowanie w sprawy kraju przejawiło się na wielu płaszczyznach.

Weryński z wykształcenia był doktorem prawa i pełnił funkcję urzędnika samorządowego. Jako wiceprezydent Lwowa w II Rzeczypospolitej, odegrał istotną rolę w administracji miasta. Jego życie zakończyło się w wyniku zbrodni katyńskiej, co czyni go jedną z wielu ofiar tej tragicznej historii Polski.

Życiorys

Jan Weryński przyszedł na świat 6 lutego 1897 roku w Mielcu, będąc synem Piotra oraz Józefy z domu Jeż. W swoim rodzinnym mieście, Weryński odbył edukację w gimnazjum, gdzie także zainicjował powstanie lokalnego oddziału Związku Strzeleckiego. W obliczu wybuchu I wojny światowej dołączył do Legionów Polskich. Jako żołnierz 1 pułku piechoty, wchodził w skład I i III Brygady, a także służył w 5 pułku piechoty. Jego udział w licznych bitwach konfliktu wojennego zasługuje na uwagę. W wyniku awansu został mianowany chorążym, a pod koniec 1917 roku, ze względu na pogarszający się stan zdrowia, został zwolniony z aktywnej służby wojskowej.

Po powrocie do Mielca, rozpoczął pracę w starostwie powiatu mieleckiego. W 1918 roku był jednym z twórców mieleckiego oddziału Polskiej Organizacji Wojskowej, który 1 listopada 1918 roku przejął kontrolę nad miastem, po czym zaangażował się w organizację struktur milicyjnych i cywilnych. Wkrótce potem został przyjęty do Wojska Polskiego, a w marcu 1919 roku opuścił służbę. Ukończył naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie docelowo uzyskał w 1923 roku tytuł doktora.

Po akademickim etapie swojej kariery, rozpoczął pracę w administracji samorządowej. Od 1924 roku był zatrudniony w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie, gdzie piastował stanowisko referendarza. Wkrótce, bo na końcu 1926 roku, awansował na urzędnika I kategorii w VIII stopniu służby, a na początku 1930 roku w II stopniu służby. W 1929 roku objął urząd wiceprezydenta, a w 1932 roku, jako referendarz, opuścił Urząd Wojewódzki we Lwowie celem podjęcia działań w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Następnie ponownie zajął stanowisko wiceprezydenta Lwowa do końca II Rzeczypospolitej w 1939 roku, reprezentując interesy mieszkańców.

W latach 30. Weryński pełnił również rolę naczelnika Wydziału Personalnego w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego oraz był członkiem zarządu oddziału lwowskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego. Na dodatek, był prezesem Okręgu VI Związku Strzeleckiego we Lwowie oraz przewodniczącym Komitetu z okazji 25-lecia Związku Strzeleckiego, a także Tygodnia Propagandy Związku. Jako senior honorowy Polskiej Korporacji Akademickiej „Fidelia Leopoliensis”, od momentu jej założenia w 1930 roku, odgrywał ważną rolę w organizacji. W latach 1937–1939 był wiceprezesem Związku Miast Małopolskich.

W kontekście przygotowań do obrony Lwowa w 1939 roku, po wybuchu II wojny światowej oraz działaniach ZSRR z 17 września tegoż roku, został aresztowany przez Sowietów na wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Niestety, Weryński padł ofiarą zbrodni NKWD w wiośnie 1940 roku. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, która została opublikowana w 1994 roku (wymieniony na liście wywózkowej 55/2-25 z numerem 444, zarejestrowany jako Jan Wieryński). Ofiary części zbrodni katyńskiej zostały pochowane w 2012 roku na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Warto zaznaczyć, że inne ofiary zbrodni katyńskiej na terenach ukraińskich obejmowały również wiceprezydentów Lwowa, w tym Romana Dunina, a także dwóch zastępców prezydenta Lwowa z lat 30.: Stanisława Ostrowskiego, Wiktora Chajesa oraz Franciszka Irzyka.

Ordery i odznaczenia

Jan Weryński został uhonorowany wieloma ważnymi odznaczeniami w uznaniu za swoje zasługi. Jego osiągnięcia są dokumentowane przez szereg prestiżowych nagród, które przyznano mu w określonych datach. Oto lista przyznanych mu wyróżnień:

  • krzyż niepodległości, przyznany 2 sierpnia 1931,
  • krzyż kawalerski orderu odrodzenia polski, nadany 11 listopada 1934,
  • złoty krzyż zasługi, otrzymany 11 listopada 1937.

Przypisy

  1. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994, s. 104. [dostęp 07.04.2016 r.]
  2. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994, s. 12, 33. [dostęp 07.04.2016 r.]
  3. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”, Nr 12, s. 1, 15.12.1926 r.
  4. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”, Nr 1, s. 16, 20.01.1930 r.
  5. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”, Nr 6, s. 102, 15.04.1932 r.
  6. Tydzień Strzelca zapowiada się wspaniale. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 200, 02.09.1932 r.
  7. Z prac Obyw. Komitetu Organizacyjnego Tygodnia Propagandy Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 220, 25.09.1932 r.
  8. Odznaczenie naczelnika Wydziału Personalnego w Kuratorium Lwowskim dr. Weryńskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 1, nr 724, 10.11.1934 r.
  9. Zjazd delegatów Związku Legionistów. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 54, 07.03.1935 r.
  10. Żywiołowy odzew i opinie społeczeństwa po proklamacji Obozu Zjednoczenia Narodowego. „Wschód”, Nr 40, s. 5, 28.02.1937 r.
  11. Nowe władze Związku miast małopolskich. „Wschód”, Nr 59, s. 11, 10.09.1937 r.
  12. Odznaczenia urzędników i działaczy społecznych we Lwowie. „Wschód”, Nr 77, s. 2, 10.03.1938 r.
  13. M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  14. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  15. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy samorządowej i społecznej”.
  16. Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1939, Warszawa 1939, s. 305.
  17. Bronisław Haczewski. Korporacje akademickie. „Jednodniówka A. O. Z. S.”, s. 39, 19.03.1932 r.
  18. Komitet obchodu 25-lecia Z. W. C. oraz Tygodnia Propagandy Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 262, 23.09.1933 r.

Oceń: Jan Weryński

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:23