Henryk Jan Weryński, urodzony 15 lipca 1892 roku w Mielcu, to postać, która na trwałe wpisała się w historię Polski. Zmarł 1 listopada 1984 roku.
Był to polski ksiądz katolicki, który pełnił rolę kapelana w ludowym Wojsku Polskim. Jego działalność oraz zaangażowanie społeczno-religijne uczyniły go jednym z wyróżniających się „księży patriotów” w Polsce.
Życiorys
Henryk Weryński był synem Piotra oraz Józefy z Jeżów. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie kształtował swoje przyszłe umiejętności i wiedzę. W roku 1910 podjął decyzję o wstąpieniu do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, gdzie przygotowywał się do prestiżowej roli kapłańskiej.
Święcenia kapłańskie przyjął 15 lipca 1915 roku. Po ich ukończeniu, rozpoczął pracę jako wikariusz w kilku miejscowościach: Kolbuszowej, Krościenku oraz Chełmie. W kolejnych latach pełnił funkcję katechety w takich lokalizacjach jak Szczawnica, Pilzno i Nowy Sącz. W 1920 roku dołączył do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.
Unikalnym osiągnięciem Weryńskiego było kierowanie krakowskim oddziałem Katolickiej Agencji Prasowej od roku 1931, co dodatkowo potwierdziło jego zaangażowanie w działalność publiczną. Następnie, w jego dorobku znajduje się także aktywność jako radnego miasta Krakowa oraz zyskał renomę jako publicysta i pisarz, wydając około 30 broszur i książek przed wybuchem II wojny światowej. Dodatkowo, napisał kilkanaście prac dotyczących religii, a także był inicjatorem Związku Radiosłuchaczy Katolickich oraz kaznodzieją radiowym. Zasłynął również jako vicepostulator w procesie beatyfikacyjnym św. Jadwigi.
Okres II wojny światowej spędził w Krakowie, gdzie w miarę upływu czasu związał się z kontrowersyjną grupą w Stronnictwie Pracy, kierowaną przez Feliksa Widy-Wirskiego oraz Zygmunta Felczaka. Jako jeden z księży zdecydował się na poparcie tzw. władzy ludowej. W 1946 roku wydał broszurę pt. „Katolicy radykalni”, w której argumentował za koniecznością współpracy z komunistami.
Rozpoczął swoją pracę w duszpasterstwie wojskowym w 1946 roku, początkowo pełniąc funkcję zastępcy dziekana w Krakowskim Okręgu Wojskowym. W latach 1950–1963 piastował stanowisko rektora kościoła garnizonowego pod wezwaniem św. Agnieszki w Krakowie.
Jednak z upływem lat jego działalność nabrała kontrowersyjnego charakteru. W 1946 roku zostało zwerbowane przez Urząd Bezpieczeństwa, gdzie działał jako agent informator pod pseudonimem Hanka. W roku 1950 zasilił szeregi Komisji Księży przy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a od tego czasu stał na czele kolegium redakcyjnego pisma „Głos Kapłana”. Na zjeździe duchownych i świeckich działaczy katolickich w Krakowie w 1953 roku, wygłosił przemówienie, w którym wyraził swoje całkowite poparcie dla nowej władzy.
Po 1956 roku, w obliczu informacji przekazywanych przez Radio Wolna Europa, jego rola stała się zbędna, co doprowadziło do wyrejestrowania go z sieci agenturalnej. Mimo to, pozostał kapelanem wojskowym.
Henryk Weryński spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze KB-płn-po prawej Jabłonowskich.
Publikacje
Henryk Weryński jest autorem kilku znaczących publikacji, które wzbogacają naszą wiedzę i refleksję na różne tematy związane z wiarą i duchowością. Oto niektóre z jego prac:
- Testament Zbawiciela,
- Zew apostolski,
- Niedzielna siejba,
- Sylwetki matek kapłanów.
Ordery i odznaczenia
Henryk Weryński został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w działalność publiczną oraz patriotyczną. Wśród wyróżnień, które otrzymał, znajdują się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 22 lipca 1951 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany trzykrotnie: po raz pierwszy 27 października 1937, następnie 22 lipca 1950, a ostatnio 19 lipca 1954 roku.
Przypisy
- Patrycja Kaczmarska Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945–1964. [dostęp 04.09.2017 r.]
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 09.05.2021 r.]
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 789.
- Henryk Weryński List do redakcji, [w:] Cześć Świętych Polskich, nr 2 z 1939.
- Jan Żaryn, „Księża patrioci” - geneza powstawania formacji duchownych katolickich, w: Polska 1944/45-1989. Tom 1 (1995).
- a b c d e Jubileusz zasłużonego kapłana-publicysty. „Światowid”. Nr 12, s. 14, 18.03.1939 r.
- M.P. z 1951 r. nr 79, poz. 1085 „za zasługi położone w akcji walki o pokój”.
- M.P. z 1950 r. nr 87, poz. 1085 „za zasługi w pracy społecznej”.
- M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1437 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy społecznej”.
- M.P. z 1937 r. nr 248, poz. 395 „za zasługi na polu pracy społecznej i publicystycznej”.
- Księża wobec bezpieki 2007, s. 45.
- Księża wobec bezpieki 2007, s. 46.
- Parafia Wojskowa pw. Św. Agnieszki: Historia parafii.
- a b c d e f Biogram w internetowej Encyklopedii Miasta Mielca.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Piotr Bajor (duchowny) | Józef Stala | Leon Pastor | Janusz Królikowski | Krzysztof Franciszek Szczygieł | Franciszek Hanek | Dominik KolasińskiOceń: Henryk Weryński